HOFFMANOWA W BUDAPESZCIE, czerwiec 2015
Tekst: Karolina Trojanowska
Zdjęcia: klasa 2f System polityczny
Węgry (Magyarorszag) są republiką parlamentarną. W 2012 roku weszła w życie nowa, wywołujca wiele kontrowersji, Konstytytucja, która zmieniła nazwę państwa z Węgierskiej Repubiki na Węgry, zwiększyła władzę prezydenta, zmniejszyła kompetencje Trybunału Konstytucyjnego, zawężyła możliwości rozpatrywania petycji obywatelskich, a także znalazła się w niej deklaracja o ochronie małżeństwa jako związku kobiety i mężczyzny. Lewicowa opozycja skrytykowała treść nowej Konstytucji, twierdząc, że cofnęła ona Węgry do XVIII wieku. Władza ustawodawcza należy do parlamentu (Zgromadzenia Narodowego), liczącego 199 miejsc. Kadencja parlamentu trwa 4 lata. Ostatnie wybory parlamentarne (pierwsze wybory po wprowadzeniu nowej Konstytucji) odbyły się 6 kwietnia 2014 roku. Największe poparcie (44% głosów) zdobyła koalicja FIDESZ (Węgierska Partia Obywatelska – Związek Młodych Demokratów) z Viktor Orbanem na czele oraz KDNP (Chrześcijańsko-Demokratyczna Partia Ludowa) na czele z Zsoltem Semjenem. Władza wykonawcza sprawowana jest przez prezydenta wybieranego na 5 lat i rząd. Obecnym prezydentem jest Janos Ader (od 2012 roku), a premierem Viktor Orban (od 2010 roku). Podział administracji samorządowej Węgier jest trójstopniowy. Obszar panstwa jest podzielony na komitety (megye, obecnie 19), które dzielą się na powiaty (kisterseg – 168), a te – na gminy (telepulesek – miejskie, obecnie 214, oraz na wiejskie kozseg i nagykozseg, obecnie 2.898). Władza sądownicza należy do Sądu Najwyższego („Kuria”), 5 sądów apelacyjnych („Itelotabla” - Budapeszt, Szeged, Pe´sc, Gyor, Debreczyn), sądów wojewódzkich („Torvenyszek”), w tym w Budapeszcie do Sądu Stołecznego i do sądów powiatowych („Jarasbirosag”) - miejskich i dzielnicowych. Trybunał Konstytucyjny składa się z 15 sędziów wybieranych przez Zgromadzenie Narodowe na kadencję dwunastoletnią.

Budapeszt
3 czerwca po całonocnej podróży autokarem dotarliśmy do celu naszej podróży. W Budapeszcie po krótkim odświeżeniu w naszym hostelu, przywitało nas smaczne śniadanie w pobliskiej knajpie. Po zregenerowaniu sił ruszyliśmy komunikacją miejską na prawy brzeg Dunaju, do dawnej królewskiej części miasta, do Budy. Zawędrowaliśmy wprost na Wzgórze Zamkowe, gdzie znajduje się starówka wraz z Zamkiem Królewskim. Udaliśmy się także na plac św. Trójcy do neogotyckiego kościoła Macieja. Mieliśmy też okazję podziwiać pesztańską stronę miasta z zabytkowej Baszty Rybackiej. Następnie udaliśmy się na plac Szell Kalman, gdzie też każdy z nas poszedł do wybranego przez siebie miejsca na obiad. Ostatnim punktem dnia była Wyspa Św. Małgorzaty, gdzie mogliśmy zrelaksować się po wyczerpującym dniu.

Drugiego dnia czekało nas zwiedzanie Pesztu. Zaczęliśmy od dzielnicy żydowskiej, w której był położony nasz hostel. Zatrzymaliśmy się obok Synagogi, gdzie wysłuchaliśmy kilku referatów przygotowanych przez uczniów. Następnie udaliśmy się do okazałej neorenesansowej Bazyliki św. Stefana, a stamtąd pod gmach Parlamentu, gdzie odsłuchaliśmy kolejnych prac uczniów. Tego dnia udało nam się także zobaczyć Plac Wolności i imponujący Most Łańcuchowy. Na obiad zatrzymaliśmy się przy dobrze zaopatrzonej w przysmaki węgierskie Hali Towarowej. Zwieńczeniem dnia była wielogodzinna gra miejska utrzymana w tematyce powstania węgierskiego z 1956 roku.

Trzeciego dnia udaliśmy się do Muzeum Domu Terroru, gdzie pogłębiliśmy naszą wiedzę o czasie strzałokrzyżowców, okupacji nazistowskiej i radzieckiej na Węgrzech. Następnie udaliśmy się najstarszym metrem kontynentu europejskiego do parku, gdzie mogliśmy się zrelaksować i wysłuchać dalszej części referatów. Tego dnia odwiedziliśmy także Galerię Sztuki Współczesnej Ludwigów, gdzie udało nam się zobaczyć wszystkie wystawy czasowe. Był to ostatni punkt naszego programu, resztę dnia dostaliśmy do własnej dyspozycji, co pozwoliło nam w pełni pożegnać się z Budapesztem.

Budapeszt starożytny
Historia osadnictwa na Węgrzech sięga starożytności. W IV wieku p.n.e. na szczycie i na stokach Góry Gellerta zamieszkiwali celtowie. Później, pod koniec I wieku p.n.e. tereny te opanowali Rzymianie. W II wieku n.e. na obszarze dzisiejszej Budy powstało rzymskie miasto Aquincum. W III w., w okresie największego rozkwitu, miasto liczyło nawet do 60.000 mieszkańców. Węgrzy pojawili się w tych okolicach ok. r. 880 i w miejsce dawnego Aquincum założyli osadę zwaną Buda.

Budapeszt turecki
W 1540 r. Habsburgowie po raz kolejny oblegli Budę, a niedługo później także i Peszt. Węgrzy poprosili więc o pomoc tureckiego sułtana Sulejmana. Walki zostały wygrane przez Turcję w 1541 roku, jednak Sulejman sam postanowił zająć miasto. Turcy pozostali na Węgrzech przez następne 150 lat. Za najlepiej zachowany zabytek poturecki w Budapeszcie uważa się łaźnie Rudas z 1550 roku.

Budapeszt socjalistyczny
Węgrzy jako jedyni zza wschodniej kurtyny nie burzyli pomników pozostałych po okupacji radzieckiej, zamiast tego większość z nich przenieśli na obrzeże Budapesztu do Parku Pomników.